GABA (kwas gamma-aminomasłowy) - właściwości, działanie, jak stosować

Właściwości kwasu gamma-aminomasłowego

GABA (kwas gamma-aminomasłowy) to związek zaliczany do grupy aminokwasów nieprzeznaczonych do budowy białek, będący neuroprzekaźnikiem hamującym, który przekazuje informacje pomiędzy mózgiem a układem nerwowym. W całym procesie istotne są też receptory GABA, które wiążą kwas γ-aminomasłowy.

Wytwarzanie kwasu GABA w organizmie człowieka jest dość ograniczone, więc warto dostarczać go również wraz z pożywieniem i/lub suplementacją.

Źródła kwasu gamma-aminomasłowego

Produkcja kwasu GABA zachodzi w wyniku procesu dekarboksylacji kwasu glutaminowego. Może być również wytwarzany przez bakterie fermentacji mlekowej. GABA w dużych stężeniach występuje w różnych obszarach mózgu.

Poza tym występuje w następujących produktach spożywczych:

• soja,

• zielona herbata,

• kapusta kimchi,

• ogórki kiszone,

• kapusta kiszona,

• nabiał - kefir, maślanka, jogurt naturalny,

• zakwas buraczany,

• kozłek lekarski (waleriana).

Aby zwiększyć produkcję kwasu GABA warto spożywać produkty bogate w kwas glutaminowy. Jego źródła to:

• nabiał,

• brukselka,

• orzechy,

• mięso - wołowina i drób,

• ryby - łosoś i makrela,

• zarodki pszenne (można dodać je do owsianki, smoothie oraz wypieków takich jak chleb czy bułki).

GABA w ofercie bodypak.pl:

6PAK Nutrition Effective Line GABA + Melatonin - 90 kaps.

1 porcja / 0,28 pln

24,99 pln

Dodaj do koszyka

Swanson Maximum Strength GABA 750mg - 60 kaps.

36,99 pln

Dodaj do koszyka

ZMB Gaba Ashwagandha Zestaw dwóch opakowań

79,99 pln

Dodaj do koszyka

Działanie GABA

Kwas GABA posiada mechanizm samoregulacji – jego pobieranie przez mózg wzrasta, gdy poziom koncentracji jest niski, a hamowany zostaje w przypadku zwiększenia zasobów ponad normę fizjologiczną. Może on także tłumić zbędne impulsy nerwowe, co pozwala unikać nadmiernego pobudzenia organizmu. Właściwości kwasu gamma-aminomasłowego wpływają też na regulację poziomu hormonu wzrostu, co przekłada się na efektywniejszą stymulację organizmu do wzrostu oraz usprawniony proces budowania masy mięśniowej.

Działanie GABA jest jednak o wiele szersze, o czym przekonasz się za chwilę.

Wpływ GABA na funkcjonowanie układu nerwowego

Kwas GABA wykazuje działanie neuroprotekcyjne - chroni komórki nerwowe przed uszkodzeniami wywołanymi urazem lub toksynami. Dotyczy to nawet niedokrwiennego uszkodzenia mózgu, co sprawia, że działanie to jest imponujące. Co więcej, kwas gamma-aminomasłowy (GABA) może hamować neurodegenerację, poprawiać pamięć oraz wpływać pozytywnie na funkcje kognitywne (poznawcze). Dzięki temu istnieje możliwość zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób takich jak epilepsja, choroby naczyniowo-mózgowe, choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera. U osób chorych na padaczkę GABA może zmniejszać częstotliwość występowania ataków, a nawet łagodzić objawy choroby.

Suplementacja GABA może także zminimalizować bezsenność i umożliwić zasypianie. Dzieje się tak dzięki wyciszającemu działaniu tego kwasu na ośrodkowy system nerwowy.

W kontekście zdrowia psychicznego, przyjmowanie GABA stanowi element wspomagający leczenie depresji i nerwicy wegetatywnej, ponieważ wykazuje ona działanie relaksujące i pomaga zmniejszyć niepokój oraz lęk.

Przeczytaj także artykuł Jakie suplementy diety wspomagają pracę mózgu?

Przeciwzapalne działanie kwasu GABA

Stany zapalne wywoływane są przez różne mediatory prozapalne takie jak m.in. cytokiny. Suplementy diety zawierające GABA oraz żywność, która zawiera ten kwas, mogą zmniejszać produkcję tych mediatorów i tym samym łagodzić stany zapalne.

Według niektórych badań naukowych, przeciwzapalne działanie kwasu gamma-aminomasłowego szczególnie docenią osoby cierpiące na choroby zapalne jelit. Podlegając rozkładowi enzymatycznemu do wolnego kwasu masłowego, GABA wywiera korzystny wpływ na regenerację błony śluzowej jelit.

Antyoksydacyjne działanie kwasu gamma-aminomasłowego

Wysoki poziom wolnych rodników powoduje uszkodzenia komórek i tkanek, co przyspiesza starzenie oraz prowadzi do różnych chorób. Dostarczanie antyoksydantów do organizmu sprawia, że te negatywne procesy mogą ulec zminimalizowaniu.

GABA zmniejsza wpływ stresu oksydacyjnego na organizm człowieka, dzięki czemu spowolnienie starzenia oraz zapobieganie chorobom wywoływanym przez wolne rodniki jest możliwe. Przykładowo, stosowanie kwasu gamma-aminomasłowego może przyczynić się do zmniejszenia oksydacyjnych uszkodzeń mózgu.

Wpływ kwasu gamma-aminomasłowego na nadciśnienie

Wyniki badań klinicznych potwierdzają, że kwas GABA może skutecznie obniżyć ciśnienie krwi u osób z umiarkowanym nadciśnieniem. Dzięki temu można zminimalizować ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia takich jak:

• udar niedokrwienny lub krwotoczny,

• zawał mięśnia sercowego,

• niewydolność serca.

Co więcej, wciąż badany jest wpływ GABA na zapobieganie pojawienia się nadciśnienia.

Działanie GABA a cukrzyca

Leczenie cukrzycy samo w sobie bywa uciążliwe, więc warto sobie trochę pomagać. Suplementy zawierające GABA oraz żywność bogata w ten związek stanowią świetne wsparcie dla diabetyków. GABA obniża poziom cukru we krwi, stymuluje uwalnianie insuliny, a także zapobiega uszkodzeniom trzustki i pomaga zlikwidować insulinooporność. Uważa się zatem, że GABA może przyczyniać się do bardziej efektywnego zarządzania gospodarką węglowodanową.

Co więcej, z badań wynika, że kwas GABA może hamować powikłania związane z chorobą cukrzycową.

Kwas GABA a choroby nowotworowe

Z niektórych badań naukowych wynika, że w kwasie gamma-aminomasłowym tkwi ogromny potencjał, jeśli chodzi o zastosowanie kwasu gamm-aminomasłowego w onkologii. Nie dotyczy to każdego raka, ale w przypadku wielu chorób nowotworowych przyjmowanie GABA przyniosło korzyści.

Kwas ten sprawia, że namnażanie się komórek nowotworowych jest ograniczone, tak samo jak tworzenie się przerzutów.

Jak stosować kwas gamma-aminomasłowy?

Suplementy diety zawierające GABA dostępne są w formie tabletek lub kapsułek. Dokładne dawkowanie GABA podane jest na opakowaniu każdego suplementu i aby uniknąć skutków ubocznych, należy pilnować tego dawkowania.

Ilość kwasu gamma-aminomasłowego w jednej kapsułce lub tabletce to zwykle 500-750 mg, choć zdarza się też mniejsze stężenie. W takich przypadkach raczej sugerowana jest jedna kapsułka/tabletka dziennie. Zwykle zaleca się przyjmowanie kwasu gamma-aminomasłowego na pół godziny przed snem ze względu na jego działanie wyciszające i wspomagające głęboki sen.

Komu polecana jest suplementacja GABA?

Wpływ GABA na organizm docenią przede wszystkim:

• sportowcy oraz osoby bardzo aktywne fizycznie - układ nerwowy osoby intensywnie trenującej jest regularnie obciążany,

• osoby cierpiące na bezsenność i inne problemy ze snem,

• osoby z zaburzeniami nastroju,

• osoby wykonujący intensywną pracę umysłową,

• osoby, które nie radzą sobie ze stresem.

Z czym łączyć GABA?

W celu uzyskania dodatkowych korzyści ze stosowania GABA warto rozważyć zestawienie tego kwasu z innymi substancjami, które mogą jeszcze skuteczniej wesprzeć Twoje zdrowie. Do tych połączeń należą:

• GABA + witamina B6 - witamina ta wspiera produkcję kwasu gamma-aminomasłowego w organizmie człowieka oraz wzmacnia działanie suplementu,

• GABA + melatonina - to połączenie można dość często spotkać w suplementach diety, które wspierają zdrowy sen,

• GABA + magnez - ten składnik mineralny wspomaga działanie kwasu gamma-aminomasłowego, a także wpływa pozytywnie na funkcjonowanie układu nerwowego.

Niedobór kwasu gamma-aminomasłowego - objawy

Na niedobór kwasu gamma-aminomasłowego narażeni są przede wszystkim alkoholicy, osoby przyjmujące duże dawki kofeiny oraz osoby z niedoborami witamin. Zbyt mała ilość GABA w organizmie może dotknąć także osoby narażone na długotrwały i/lub silny stres.

Objawy niedoboru GABA w organizmie to:

• bezsenność,

• pogorszenie pamięci,

• rozdrażnienie,

• wzmożona podatność na stres,

• trudności z koncentracją,

• ogólne osłabienie.

Ale nie tylko obniżony poziom GABA jest niebezpieczny - nadmiar GABA w organizmie również może być szkodliwy. Do objawów nadmiaru kwasu gamma-aminomasłowego należą senność i ciągłe zmęczenie oraz zwiększony apetyt.

Skutki uboczne stosowania kwasu GABA

Jako że kwas GABA to neuroprzekaźnik, który występuje naturalnie w układzie nerwowym, skutki uboczne stosowania suplementu występują bardzo rzadko, szczególnie, jeśli jest on przyjmowany prawidłowo.

W sytuacji, gdy suplementacja GABA przebiega niezgodnie z zaleceniami producenta, mogą wystąpić mdłości, bóle brzucha, ból głowy oraz ogólne osłabienie organizmu. Aby tego uniknąć, bezwzględnie zawsze należy pilnować odpowiedniego dawkowania suplementu z tym kwasem.

Przeciwwskazania GABA

Choć GABA jest substancją naturalną i znaną organizmowi, nie każdy może stosować suplementy diety z kwasem gamma-aminomasłowym. Tego kwasu nie powinny stosować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią.

Niektóre osoby powinny skonsultować się z lekarzem zanim suplementacja GABA zostanie wdrożona. Są to:

• osoby cierpiące na choroby neurodegeneracyjne,

• osoby przyjmujące leki - głównie psychotropowe, przeciwdrgawkowe, przeciwdepresyjne,

• osoby ze spektrum autyzmu.

Należy się upewnić, czy stosowanie tego kwasu będzie bezpieczne.

Suplementacja kwasem gamma-aminomasłowym jest odradzana także osobom z nietolerancją lub alergią na którykolwiek ze składników produktu.

Podsumowanie

Jak widać, właściwości kwasu gamma-aminomasłowego nie są obojętne dla organizmu człowieka. Działanie GABA obejmuje wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego, a także stanowi wsparcie w leczeniu chorób przewlekłych takich jak cukrzyca. Może nawet pomaga leczyć choroby nowotworowe!

Nic zatem dziwnego, że niedobór kwasu gamma-aminomasłowego w organizmie człowieka nie jest pożądanym stanem. Właśnie dlatego warto stosować suplementy zawierające GABA oraz trzymać zbilansowaną dietę!

Bibliografia:

1. Ngo D-H, Vo TS. An Updated Review on Pharmaceutical Properties of Gamma-Aminobutyric Acid. Molecules. 2019;24(15):2678.

2. Kowalski A, Rębas E, Żylińska L. Kwas γ-aminomasłowy - metabolizm i jego zaburzenia. Postępy Biochemii. 2007;53(4).

3. Bown AW, Shelp BJ. The Metabolism and Functions of y-Aminobutyric Acid. Plant Physiol. 1997;115:1-5.

Artykuł został pierwotnie opublikowany 31.01.2018 r. oraz został zaktualizowany 04.12.2024 r. zgodnie z aktualną wiedzą i ofertą bodypak.pl.