Tonus mięśniowy – co to jest i jak wzmocnić napięcie mięśniowe?

Czym jest tonus mięśniowy?

Tonus mięśniowy to ciągłe podstawowe napięcie mięśniowe, a więc częściowy skurcz mięśni. Do regulacji napięcia mięśniowego w organizmie dochodzi automatycznie. Co ważne, tonus zanika u ludzi w procesie ewolucji, w związku z czym człowiek rozluźnia się, zamiast napinać i stabilizować. Wynika to głównie ze zmian w trybie życia na przestrzeni całego istnienia ludzkości. Zdecydowana większość osób prowadzi siedzący tryb życia lub nie uprawia sportu.

Na poziom napięcia mięśni wpływają takie czynniki jak odpowiedni poziom elektrolitów, aktywność nerwowa oraz interakcje między mięśniami a układem nerwowym.

Znaczenie odpowiedniego napięcia mięśniowego

Mechanizm napięcia mięśniowego istnieje w konkretnych celach, które są niezwykle istotne zarówno z perspektywy uprawiania sportu i podejmowania aktywności fizycznej, ale także podstawowego funkcjonowania organizmu człowieka.

Odpowiednie napięcie mięśniowe:

• odpowiada za prawidłową postawę - posturalne napięcie mięśniowe jest niezbędne do tego, aby można było utrzymać postawę, niezależnie od tego, czy jest to stanie, chodzenie, siedzenie czy leżenie; bez niego nie zachowasz równowagi ani stabilności,

• chroni stawy - prawidłowe napięcie gwarantuje stabilność stawów, dzięki czemu minimalizuje się ryzyko kontuzji,

• warunkuje prawidłowy przebieg procesów fizjologicznych - to niezwykle istotny aspekt - napięcie to jest niezbędne do prawidłowego oddychania czy utrzymania ciśnienia tętniczego,

• zapewnia gotowość do ruchu - utrzymywanie częściowego napięcia mięśni na odpowiednim poziomie sprawia, że gdy zajdzie taka konieczność, reakcja układu mięśniowego i aparatu ruchu jest szybka.

Polecane odżywki i suplementy:

6PAK Nutrition FLEX PAK - 400g

1 porcja / 2,25 pln

44,99 pln

Najniższa cena: 49,99 pln -10%

Dodaj do koszyka

Formotiva Vit-Min - 60 kaps.

1 porcja / 0,53 pln

15,99 pln

Dodaj do koszyka

Trec Whey 100 New Formula - 700g

79,99 pln

Dodaj do koszyka

Nieprawidłowe napięcie mięśniowe - przyczyny i objawy

Możliwe są dwa scenariusze - nadmierne napięcie mięśniowe oraz obniżone napięcie mięśniowe. Oba te zaburzenia mogą wynikać ze schorzeń neurologicznych, ale nie tylko. Są one problematyczne i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Podwyższone napięcie mięśniowe, czyli hipertonia, to stan, kiedy mięśnie są przesadnie napięte bez wyraźnego powodu. Oznacza to, że osoba dotknięta wysokim tonusem mięśniowym nie jest w stanie rozluźnić swoich mięśni. Nadmierne napięcie mięśniowe może skutkować przykurczami, problemami ortopedycznymi oraz zaburzonymi zakresami ruchu.

Wyróżnia się dwa rodzaje podwyższonego napięcia mięśniowego:

• sztywność - opór mięśnia pojawia się na całej długości danego zakresu ruchu,

• spastyczność - opór pojawia się na skutek wyprostu rąk i/lub nóg, a ruch nie zawsze jest zaburzony do samego końca zakresu.

Hipotonia, czyli zmniejszone napięcie mięśni, objawia się niemożnością utrzymania skurczu mięśni przez dłuższy czas. Charakterystyczna dla hipotonii jest wiotkość i miękkość mięśni. Hipotonia objawia się różnie - osoba nią dotknięta może mieć problem z zachowaniem równowagi, wstawaniem z pozycji leżącej czy siedzącej, kontrolowaniem swoich ruchów, częstym przewracaniem się. Konsekwencją zbyt niskiego tonusu mięśniowego mogą być wady postawy, jednakże zwykle obniżone napięcie jest wynikiem problemów zdrowotnych, które mogą prowadzić nawet do niepełnosprawności.

Jak zdiagnozować zaburzenie tonusu mięśniowego?

Bardzo często hipertonię czy hipotonię można zauważyć już u noworodka. Zdarza się jednak, że na skutek wspomnianych wcześniej czynników zaburzenie tonusu może rozwinąć się u osoby dorosłej. Aby zdiagnozować obniżone lub nadmierne napięcie mięśniowe, stosowane są takie metody i badania jak rezonans magnetyczny, elektromiografia czy biopsja mięśni.

Nieprawidłowe napięcie mięśniowe jak najbardziej można korygować z pomocą fizjoterapeutów, którzy zresztą mogą również zdiagnozować takie zaburzenie.

Jak zwiększyć napięcie mięśniowe?

Jeśli Twoim celem jest zmiana napięcia mięśniowego, warto postawić na konkretne typy aktywności fizycznej.

Jednym ze sposobów regulacji napięcia mięśni jest trening siłowy ukierunkowany na zwiększenie siły mięśni, a nie ich rozbudowywanie. Trening ten powinien opierać się na podnoszeniu dużych ciężarów przy mniejszej liczbie powtórzeń. Drugim sposobem na regulację napięcia mięśniowego jest trening mięśni głębokich. Podczas takich ćwiczeń należy bardzo pilnować stabilizacji. Jeśli zwiększysz świadomość swojego ciała, poprawisz też napięcie mięśni. Pamiętaj, aby stosować dopięcia w każdym ćwiczeniu wielostawowym.

Dobrym pomysłem jest także rolowanie mięśni, które pozwala na ich rozluźnienie, a także odklejenie się powięzi. Zanim jednak podejmiesz decyzję o rozpoczęciu automasażu, skonsultuj się z fizjoterapeutą, aby dowiedzieć się, czy w Twoim przypadku rolowanie jest bezpieczne.

Sprawdź więc Rolowanie mięśni po treningu - co daje i czy warto?

Warto też wprowadzić zmiany w stylu życia - przede wszystkim należy ograniczyć nadmierny stres, który na tyle negatywnie wpływa na układ nerwowy, że może spowodować problemy z napięciem mięśniowym. Jeśli Twoje treningi są bardzo intensywne i rzadko robisz sobie przerwy na regenerację, być może Twój organizm jest przetrenowany. Ciężkie treningi również mogą przyczynić się do zaburzenia tonusu. Pamiętaj o odpoczynku!

Artykuł został pierwotnie opublikowany 22.02.2017 r. oraz został zaktualizowany 20.02.2025 r. zgodnie z aktualną wiedzą i ofertą bodypak.pl.