Anaboliczne działanie kreatyny - garść faktów

Kreatyna stosowana jest już od wielu lat, swoje początki wielkiej popularności miała w latach 90’ XX wieku. Niemal każdy wie po co się ją stosuje, jednak niewiele osób zadaje sobie pytanie na „jakiej zasadzie działa?”. Na to pytanie znajdziecie odpowiedź w tym opracowaniu. Słowem wstępu: kreatyna ma za zadanie poprawę gospodarki energetycznej organizmu i maksymalne jej nagromadzenie w tkance mięśniowej. Innymi słowy, umożliwia ona znacznie szybszą regenerację ATP niezbędnych do prawidłowej pracy mięśni.

A. Kreatyna po spożyciu jest przyswajana, po czym przenikając przez błony komórkowe przedostaje się do komórek mięśniowych. Następnie jest przenoszona do centr energetycznych (mitochondriów), w których powstają cząsteczki ATP (adenozyno tri-fosforan). Mam nadzieję, że pamiętacie z lekcji biologii fakt, że biorą one udział w procesie syntezy nowych białek organizmu. Oczywiście uczestniczą też w skurczu włókien mięśniowych.

Kreatyna ma za zadanie przenoszenie wspomnianych cząsteczek ATP przez błony – jest to możliwe dzięki powstaniu tzw. „fosfokreatyny”, będącej cząsteczką kreatyny połączoną wiązaniem chemicznym z cząsteczką ATP.

B. Cząsteczka fosfokreatyny przedostaje się poprzez błony mitochondrialne i przekierowywana jest do miejsc, gdzie występuje zapotrzebowanie na ATP (energię). Po dotarciu do tych miejsc dochodzi do zerwania wysokoenergetycznego wiązania i uwolnienia grupy fosforanowej, która zostaje wykorzystana w dalszych procesach syntezy białek organizmu. Pisząc wprost kreatyna napędza procesy anaboliczne.

Etapy syntezy nowego białka organizmu:

1. Adrenalina przy współudziale cząsteczki ATP łączy się z receptorami znajdującymi się na powierzchni błony komórkowej.

2. Dochodzi do aktywacji receptora rozpoczynającego proces kaskadowy syntezy białka, w wyniku którego powstaje GTP przypominający swoją budową adenozyno tri-fosforan (ATP). Białko G oddziałuje na cząsteczkę GTP co prowadzi do aktywacji enzymu – cyklazy.

Jak widać na schemacie cyklaza może zostać aktywowana przez tlenek azotu (NO), którego powstanie stymuluje często wykorzystywany w sporcie AAKG bądź zwykłą argininę.

3. Aktywowana cyklaza adeninowa bierze udział w procesie przekształcania cząsteczek ATP i GTP w cAMP oraz cGMP będące nukleotydami cyklicznymi.

4. Następnie dochodzi do aktywowania kinaz (po przez cAMP i cGMP). Analogiczna aktywacja może zajść za pomocą somatotropiny GH, insuliny bądź IGF (czynnik wzrostu).

5. Synteza białka musi być poprzedzona przygotowaniem odpowiednich matryc (na podstawie DNA dochodzi do syntezy mRNA, który będzie pełnił rolę matrycy dla nowych białek organizmu). Oczywiście i na tym etapie wymagana jest obecność cząsteczek ATP. Następnie powstaje tRNA odpowiadająca za transport konkretnych aminokwasów (zgodnych z matrycą).

KINAZY – odpowiadają za przeniesienie grupy fosforanowej pomiędzy cząsteczkami.

6. Dochodzi do rozpoczęcia procesu syntezy białka na podstawie matrycowego RNA (mRNA) przy pomocy tRNA odpowiadającego za wyłapywanie, transportowanie i przyłączanie kolejnych aminokwasów – wynikiem czego powstaje I rzędowa struktura białka.

Niestety cząsteczka tRNA nie jest w stanie przyczepić do swojego końca aminokwasu, musi być on wcześniej przekształcony do postaci aminoacyloadenylanu, by następnie oderwać cząsteczkę ATP znajdującą się na powierzchni tRNA i dopiero wówczas w jej miejsce może dojść do „przyklejenia” aminokwasu.

7. W pełni wykształcone białko wymaga jeszcze zajścia kilku etapowego procesu formowania się, a więc powstawania kolejno II, III i IV rzędowej struktury. Należy podkreślić, że nie byłoby możliwości powstania prawidłowej struktury białka bez udziału ATP, którego transport i szybkość odnowienia jest potęgowana przez kreatynę.

PODSUMOWANIE

Kreatyna wywiera znaczny wpływ na przyśpieszenie procesów anabolicznych, czego wynikiem są lepsze i trwalsze przyrosty masy mięśniowej. Jednak wiele osób w dalszym ciągu obawia się jej, zatem powtórzę kreatyna jest w pełni bezpieczna dla zdrowego organizmu i nie jest sterydem. Bierzcie jednak poprawkę na zdroworozsądkowe podejście do suplementacji i dawek – w skrajnym przypadku nawet cukrem można się „zatruć”. Pamiętajcie: WSZYSTKO JEST DLA LUDZI.