Rola nawodnienia w diecie osób aktywnych fizycznie

Jakie jest zapotrzebowanie organizmu na wodę?

Zapotrzebowanie organizmu na wodę zależy od wielu czynników, takich jak masa ciała, poziom aktywności fizycznej, temperatura otoczenia oraz indywidualne predyspozycje. Przyjmuje się, że dorośli powinni wypijać około 1,5–2 litry płynów dziennie (0,02 l wody na kilogram masy ciała), co odpowiada 8–10 szklankom wody. Sportowcy, dzieci i osoby starsze to grupy, które powinny zachować szczególną ostrożność, aby upewnić się, że poziom płynów w ich organizmach jest na bieżąco uzupełniany.

Intensywny wysiłek znacznie zwiększa straty wody podczas pocenia się, co może łatwo prowadzić do odwodnienia. Długotrwała aktywność i wysokie temperatury mogą zwiększać zapotrzebowanie na płyny nawet do 3-4 litrów na dobę. Odpowiednie nawodnienie jest niezbędne dla optymalnej pracy mięśni i prawidłowego funkcjonowania procesów metabolicznych.

Rola odpowiedniego nawodnienia organizmu

Odpowiednie nawodnienie organizmu jest kluczem do zachowania zdrowia i optymalnego funkcjonowania wszystkich układów. Woda bierze udział w najważniejszych procesach życiowych. Oto najważniejsze zadania wody w organizmie:

• regulacja temperatury ciała poprzez pocenie się i parowanie potu z powierzchni skóry,

• transport oraz wchłanianie składników odżywczych,

• prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego,

• usuwanie toksyn i produktów przemiany materii,

• prawidłowa praca mięśni i stawów,

• wpływ na wydolność fizyczną,

• utrzymanie dobrej kondycji skóry.

Czym się nawadniać?

Nie wszystkie płyny nawadniają tak samo, dlatego wybór odpowiedniego napoju zależy od intensywności wysiłku, warunków atmosferycznych oraz indywidualnych potrzeb organizmu. Co daje dobre nawodnienie organizmu w różnych sytuacjach?

Czysta woda a prawidłowe nawodnienie organizmu

Czysta woda jest podstawowym i równocześnie najważniejszym elementem prawidłowego nawodnienia organizmu, także u osób aktywnych fizycznie. Woda uczestniczy w procesach termoregulacji, transportuje składniki odżywcze i wspomaga usuwanie toksyn. Podczas treningu organizm traci wodę wraz z potem, co może prowadzić do odwodnienia, a w konsekwencji obniżenia sprawności fizycznej. W codziennej diecie sportowców czysta woda powinna stanowić bazę nawodnienia.

W przypadku intensywnych lub długotrwałych ćwiczeń utrata wody jest większa, dlatego konieczne może być uzupełnienie elektrolitów, np. poprzez stosowanie napojów izotonicznych. Regularne picie wody przed, w trakcie i po wysiłku wspiera optymalną wydolność, poprawia koncentrację i pozwala uniknąć negatywnych skutków odwodnienia, takich jak skurcze mięśni czy spadek energii.

Skuteczne nawadnianie organizmu izotonikami

Izotoniki to specjalnie opracowane napoje nawadniające, które zawierają wodę, elektrolity (które wpływają na ciśnienie osmotyczne) oraz łatwo przyswajalne węglowodany. Takie połączenie skuteczniej uzupełnia płyny utracone podczas intensywnego wysiłku niż zwykła woda. W przeciwieństwie do czystej wody napoje izotoniczne mają osmolalność zbliżoną do osmolalności płynów ustrojowych. Dzięki temu wchłaniają się one szybciej i skuteczniej niż woda, wspomagając nawodnienie organizmu i utrzymanie optymalnej sprawności. Oprócz tego dostarczają energii, co jest szczególnie ważne przy długotrwałych treningach lub ćwiczeniach w wysokiej temperaturze.

Izotoniki powinny zastępować wodę podczas treningów trwających powyżej 60 minut, w trakcie intensywnych ćwiczeń interwałowych, a także w warunkach zwiększonej potliwości (treningi w wysokich temperaturach lub w wymagającym terenie).

Izotoniki w ofercie bodypak.pl:

Trec Endurance Isotonic Sport - 1000g

1 porcja / 1,80 pln

44,99 pln

Najniższa cena: 49,99 pln -10%

Dodaj do koszyka

BioTech IsoTonic Hydrate & Energize - 30g

1 porcja / 2,69 pln

2,69 pln

Najniższa cena: 3,49 pln -23%

Dodaj do koszyka

Trec Endurance Isotonic Sport - 20 tabl. mus.

9,99 pln

Najniższa cena: 11,99 pln -17%

Dodaj do koszyka

Ostrovit Isotonic - 500g

1 porcja / 0,56 pln

27,99 pln

Dodaj do koszyka

Wpływ spożywania owoców i warzyw na nawodnienie organizmu

Spożywanie warzyw i owoców to naturalny i skuteczny sposób na wspieranie nawodnienia organizmu, ponieważ wiele z nich jest dobrym źródłem wody. Na przykład arbuz, ogórek czy pomarańcze w znakomitej większości składają się z wody (zawartość wody sięga w nich nawet 90%). Oprócz samego nawodnienia owoce i warzywa są bogatym źródłem cennych elektrolitów, takich jak potas i magnez, które pomagają utrzymać równowagę wodno-elektrolitową.

Jednak w niektórych sytuacjach jedzenie dużych ilości owoców i warzyw tuż przed lub w trakcie wysiłku może obciążać żołądek i spowolnić proces nawadniania, zwłaszcza jeśli chodzi o intensywne treningi. Kolejną przeszkodą w realizacji treningów po zjedzeniu warzyw lub owoców może być duża ilość błonnika, który często jest przyczyną dyskomfortu ze strony układu pokarmowego. Nawadnianie owocami i warzywami warto więc zostawić na czas regeneracji.

Sprawdź TOP 10 elektrolitów dla sportowców

Jak prawidłowo się nawadniać?

Prawidłowe nawodnienie to nie tylko kwestia ilości wypijanych płynów, ale także ich jakości oraz regularności spożycia. Aby organizm mógł funkcjonować na najwyższym poziomie, warto zadbać o odpowiedni bilans wodny przez cały dzień, a nie tylko w trakcie i po wysiłku. Jak więc skutecznie nawadniać organizm, by wspierać jego wydolność i zdrowie?

Nawodnienie organizmu przed wysiłkiem fizycznym

Prawidłowe nawodnienie przed treningiem pomaga utrzymać wysoką wydolność i uniknąć spadków formy. Badania pokazują, że nawet zawodowi sportowcy często rozpoczynają trening w stanie odwodnienia, co negatywnie wpływa na ich osiągi. Aby temu zapobiec, eksperci zalecają stosowanie przed wysiłkiem napojów z elektrolitami i węglowodanami. Takie rozwiązanie wspiera celowe zatrzymywanie płynów w organizmie i spowalnia proces odwodnienia podczas intensywnych lub długotrwałych ćwiczeń, zwłaszcza w wysokiej temperaturze. Dobrym wyborem przed treningiem może być napój izotoniczny lub przekąska zawierająca sól i węglowodany w połączeniu z odpowiednią ilością płynów.

Nawodnienie organizmu w trakcie wysiłku fizycznego

Podczas umiarkowanego wysiłku trwającego do 60 minut, takiego jak szybki marsz, jogging, joga, jazda na rowerze czy trening siłowy, nawodnienie wodą powinno być wystarczające. Jednak w przypadku intensywnych treningów, takich jak interwały, sprinty, długotrwałe ćwiczenia powyżej godziny lub aktywność w gorącym i wilgotnym klimacie, warto sięgnąć po napoje z elektrolitami i węglowodanami. Takie napoje pomagają utrzymać równowagę płynów, uzupełniają utracone elektrolity oraz dostarczają energii, wspierając organizm podczas wymagającego wysiłku. W trakcie intensywnego wysiłku należy przyjmować od 500 ml do 800 ml płynu na godzinę, w odstępie 5- 15 minut.

Nawodnienie po aktywności fizycznej

Po treningu odpowiednie nawodnienie organizmu uzyskasz wypijając 1,5 raza więcej wody, niż utraciłeś w czasie treningu. Oznacza to, że po utracie 500 ml wody pełne nawodnienie uzyskasz, uzupełniając 750 ml wody. Aby uzupełnić utracone płyny i elektrolity po lekkim wysiłku, zwykła woda oraz dobrze zbilansowany posiłek wystarczą. Sportowcy natomiast powinni zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe nawodnienie organizmu po mocnym treningu oraz jeśli czeka ich kolejny wysiłek w krótkim czasie. W takich sytuacjach zwykła woda może okazać się niewystarczająca i warto sięgnąć po napoje z elektrolitami, które skutecznie przywracają równowagę wodno-mineralną w organizmie człowieka.

Jak sprawdzić poziom nawodnienia organizmu?

Aby ocenić poziom nawodnienia organizmu, zwróć uwagę na kilka prostych, ale wiarygodnych wskaźników.

1. Jednym z najbardziej oczywistych sposobów jest obserwacja koloru moczu – jasnożółty odcień wskazuje na odpowiednie nawodnienie, podczas gdy ciemny kolor z reguły sugeruje niedobór płynów.

2. Istotnym sygnałem jest także uczucie pragnienia, które pojawia się już w momencie lekkiego odwodnienia.

3. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na ogólne samopoczucie, ponieważ suchość w ustach, zawroty głowy, zmęczenie czy osłabiona wydolność fizyczna mogą świadczyć o niedostatecznym nawodnieniu organizmu. Aby sprawdzić poziom nawodnienia, uszczypnij skórę na grzbiecie dłoni. Łagodne odwodnienie spowoduje, że skóra będzie nieco wolniej wracać do normy.

Objawy odwodnienia organizmu

Typowe objawy odwodnienia obejmują:

• uczucie pragnienia,

• ciemnożółty kolor moczu,

• rzadsze oddawanie moczu,

• zawroty i ból głowy,

• uczucie zmęczenia,

• wysokie tętno i kołatanie serca,

• suchość w ustach, na wargach i języku,

• skurcze mięśni,

• zmniejszona potliwość,

• zaparcia.

Konsekwencje odwodnienia organizmu

Konsekwencje odwodnienia organizmu mogą być poważne i wpływać zarówno na zdrowie, jak i wydolność fizyczną. Nawet niewielki deficyt płynów (utrata 1-2% masy ciała z płynów) może prowadzić do:

• spadku energii i osłabienia,

• suchości w ustach i uczucia pragnienia,

• pogorszenia koncentracji i zdolności poznawczych (np. zapamiętywania).

Długotrwałe silne odwodnienie może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak drgawki, obrzęk mózgu, niewydolność nerek, wstrząs, śpiączka, a nawet śmierć.

Bibliografia:

1. Bruno C, Collier A, Holyday M, Lambert K. Interventions to Improve Hydration in Older Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis. Nutrients. 2021;13(10):3640.
2. Team Prevent UK. The Importance of Hydration. 2020.
3. Belval LN, Hosokawa Y, Casa DJ, et al. Practical Hydration Solutions for Sports. Nutrients. 2019;11(7):1550.
4. Pałka T, Koteja PM, Tota Ł, et al. Effects of Different Hydration Strategies in Young Men during Prolonged Exercise at Elevated Ambient Temperatures on Pro-Oxidative and Antioxidant Status Markers, Muscle Damage, and Inflammatory Status. Antioxidants (Basel). 2023;12(3):642.
5. Pérez-Castillo ÍM, Williams JA, López-Chicharro J, et al. Compositional Aspects of Beverages Designed to Promote Hydration Before, During, and After Exercise: Concepts Revisited. Nutrients. 2023;16(1):17.
6. Cheuvront SN, Kenefick RW. Personalized Hydration Requirements of Runners. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2022;32(4):233-237.
7. Białecka-Dębek A, Pietruszka B. The association between hydration status and cognitive function among free-living elderly volunteers. Aging Clinical and Experimental Research. 2019;31(3).