Rola makroelementów w organizmie człowieka

Makroelementy to pierwiastki, które stanowią nie mniej niż 0,01% suchej masy każdego organizmu. Są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu, a ich niedobory wiążą się często z nieprzyjemnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Zalicza się do nich: fosfor, wapń, magnez, chlor, potas, sód, siarka, azot, wodór, tlen oraz węgiel. Postaram się w krótki i przejrzysty sposób omówić, jaką rolę odgrywają te składniki mineralne w organizmie ludzkim.
Rola makroelementów w organizmie człowieka
Ten artykuł przeczytasz w 3 minuty
Spis treści

Magnez i jego rola w organizmie ludzkim

Magnez zaliczany jest do pierwiastków najcenniejszych dla zdrowia. Jest składnikiem zębów, kości, czerwonych krwinek, tkanek miękkich i mięśniowych.

Odpowiada za działanie układu sercowo-naczyniowego, czyli zapobiega chorobom serca, zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału oraz zapobiega nadciśnieniu tętniczemu i powstawaniu skrzepów.

Ponadto magnez pełni także kilka innych funkcji w organizmie człowieka:

  • w układzie trawiennym pomaga w przepływie wody do jelit,

  • ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie pęcherza moczowego,

  • uczestniczy w tworzeniu przeciwciał oraz kodu genetycznego (DNA, RNA),

  • bierze udział w przemianie węglowodanów, tłuszczy i białek dostarczając energię do naszych mięśni i komórek nerwowych.

Magnez znajdziemy w kaszy gryczanej, roślinach strączkowych (groch, fasola), orzechach, suszonych owocach, pestkach dyni czy też proszku kakaowym.

Według Instytutu Żywności i Żywienia zalecane dzienne spożycie magnezu dla zdrowej osoby dorosłej to:

  • kobiety - 320 mg,

  • mężczyźni - 420 mg.

Dla kobiet w ciąży jest to z kolei 300 mg.

Suplementy diety z magnezem:

Activlab Pharma Magnez B6 + D3 - 50 kaps.

Activlab Pharma Magnez B6 + D3 - 50 kaps.

1 porcja / 0,20 pln
9,99 pln
7Nutrition Magnesium Citrate + B6 - 120 kaps.

7Nutrition Magnesium Citrate + B6 - 120 kaps.

1 porcja / 0,38 pln
22,99 pln
Trec Magnez Magne-100 Sport - 60 kaps.
  • -15%

Trec Magnez Magne-100 Sport - 60 kaps.

1 porcja / 0,28 pln
16,99 pln
Najniższa cena: 19,99 pln -15%

Jaka jest rola wapnia w organizmie?

Wapń jest składnikiem kości, zębów, błon śluzowych i osocza krwi. Na stan naszych kości wpływa już od urodzenia, dlatego jest szczególnie niezbędnym pierwiastkiem dla dzieci w okresie wzrostu.

Wapń jest niezbędny do prawidłowej pracy komórek, ponadto bierze udział w przemianie materii, a także w procesie skurczu mięśni i krzepnięcia krwi. Działa przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i przeciwalergicznie. Najważniejsza rola wapnia to bez wątpienia funkcja budulcowa kości, ponieważ im więcej mamy go w kościach, tym są one mocniejsze.

Produkty bogate w wapń to przede wszystkim:

  • nabiał - mleko, jogurty, maślanki, kefiry, twarogi,

  • konserwy rybne,

  • orzechy,

  • warzywa strączkowe

  • warzywa zielono-listne (kapusta, szpinak, brukselka).

Zalecane dzienne spożycie wapnia to:

  • 1000 mg dla kobiet i mężczyzn w wieku 19-50 lat oraz dla kobiet powyżej 19. roku życia, które są w ciąży i karmią piersią,

  • 1300 mg dla kobiet i mężczyzn w wieku powyżej 51 lat, a także dla kobiet poniżej 19. roku życia, które są w ciąży lub karmią piersią.

Suplementy diety z wapniem:

Ostrovit Vitamin D3 + K2 + Calcium - 90 tabl.

Ostrovit Vitamin D3 + K2 + Calcium - 90 tabl.

1 porcja / 0,73 pln
21,99 pln

Rola wodoru w organizmie

Wodór jest pierwiastkiem uznawanym za antyoksydant, który redukuje rodniki tlenowe. Zbyt mała ilość przeciwutleniaczy powoduje stres oksydacyjny, który z kolei może prowadzić do wystąpienia cukrzycy, chorób serca i układu krążenia, a nawet nowotworów. Wniosek nasuwa się jeden - powinniśmy dbać o to, aby przeciwutleniaczy było jak najwięcej.

Istnieją różne sposoby dostarczenia wodoru do organizmu - główne z nich to inhalacje oraz picie wody wzbogaconej o ten pierwiastek. To właśnie ten drugi sposób jest najbardziej skuteczny i najłatwiejszy.

Rola potasu w organizmie człowieka

Potas występuje w sokach trawiennych i w kościach. Bierze on udział w transporcie aminokwasów i syntezie białek oraz jest odpowiedzialny za przekazywanie impulsów w układzie nerwowo-mięśniowym. Co więcej, potas reguluje gospodarkę wodną i równowagę kwasowo-zasadową.

Potas znajduje się w następujących produktach spożywczych:

  • suszone owoce (morele, figi),

  • banany,

  • grejpfruty,

  • awokado,

  • ziemniaki,

  • seler,

  • kiwi,

  • pomidory.

Dzienne zapotrzebowanie na potas dla zdrowej, dorosłej osoby wynosi ok. 2000-3000 mg. Dobrze zbilansowana dieta bez problemu powinna pokryć to zapotrzebowanie.

Suplementy diety z potasem:

7Nutrition Magnesium + Potassium Shot - 100 ml

7Nutrition Magnesium + Potassium Shot - 100 ml

1 porcja / 2,99 pln
2,99 pln

Sód w organizmie człowieka - jaka jest jego rola?

Ten pierwiastek występuje w soku trzustkowym i jelitowym, a także w kościach.

Sód bierze udział w istotnych procesach w organizmie człowieka:

  • reguluje gospodarkę wodną,

  • wpływa na równowagę kwasowo-zasadową,

  • bierze udział w skurczach mięśniowych i przewodnictwie nerwowym,

  • jest transporterem makroskładników (białek, węglowodanów, tłuszczy).

Prawdopodobnie większość osób czytających ten artykuł stosuje dietę bogatą w sód z jednego prostego powodu - spożywamy dużo soli. Sól jest składnikiem bardzo często dodawanym do słonych przekąsek, szybkich dań, zupek chińskich, ale też wędlin i serów, a także wędzonych ryb i mięs. Jak widać, duże ilości sodu są głównie w produktach żywnościowych, których raczej nie nazwiemy zdrową żywnością.

Dzienne zapotrzebowanie na sód wynosi ok. 1,5 g, czyli 1500 mg. Warto zwrócić uwagę na zawartość sodu w produktach spożywczych, ponieważ zaledwie 200 g sera feta lub płatków kukurydzianych wyniesie już ok. 2200 mg. To pokazuje, jak łatwo jest przekroczyć poziom maksymalny spożycia sodu w ciągu doby.

Rola węgla w organizmie

Węgiel należy do pierwiastków najczęściej spotykanych w przyrodzie. W organizmie człowieka wchodzi on w skład aminokwasów, białek, węglowodanów, tłuszczów oraz kwasów nukleinowych.

Stanowi on źródło energii niezbędnej do budowy komórek, produkcji ciepła oraz prawidłowego funkcjonowania mięśni.

Węgiel jest pierwiastkiem, który dostarczany jest wraz z węglowodanami i białkiem w diecie.

Rola fosforu w organizmie ludzkim

Fosfor pełni funkcję budulca mięśni, kości i tkanek. Reguluje pracę nerek i serca, a także bierze udział w procesach metabolicznych. Możemy go znaleźć również w kwasach nukleinowych, a więc DNA i RNA, a co za tym idzie tworzy kod genetyczny i jest ważnym nośnikiem informacji genetycznych.

Fosfor znajdziemy w produktach spożywczych takich jak:

  • sery podpuszczkowe,

  • kasza gryczana,

  • konserwy rybne,

  • ryby wędzone,

  • mięso,

  • ciemne pieczywo,

  • jaja.

Zalecane dzienne spożycie fosforu uzależnione jest od wieku. U dorosłych kobiet i mężczyzn jest to ok. 700 mg na dobę. Zapotrzebowanie na fosfor nie wzrasta wraz z pojawieniem się ciąży i laktacji.

Chlor - rola w ludzkim organizmie

Chlor jest składnikiem soku żołądkowego, śliny, potu, płynu mózgowo-rdzeniowego, moczu, a także tkanki kostnej, skóry i tkanek podskórnych.

Role, jakie fosfor pełni w organizmie człowieka:

  • odpowiada za prawidłowe ciśnienie krwi i równowagę kwasowo-zasadową,

  • uczestniczy w regulacji gospodarki wodnej, w transporcie aminokwasów i metabolizowaniu glukozy,

  • transportuje tlen w organizmie,

  • pozytywnie wpływa na prawidłową pracę układu pokarmowego.

Bez odpowiedniej ilości chloru w organizmie może dojść do problemów z oddychaniem i pogorszenia ogólnego samopoczucia.

Głównym źródłem chloru jest sól. W mniejszych ilościach występuje także w wątrobie cielęcej, kurczaku, rybach, kozim mleku, serach żółtych oraz oliwkach.

Rola tlenu w organizmie

Ten pierwiastek zna chyba każdy - jest on najbardziej powszechny. Nawet jego krótkotrwały brak może doprowadzić do śmierci. Tlen jest niezbędny do oddychania i to jest jego główna rola. Jest on także kluczowy dla przeprowadzenia ważnych procesów życiowych.

Coraz bardziej popularne stają się komory tlenowe, które są wsparciem w leczeniu niektórych chorób. Podstawowo źródłem tlenu dla człowieka jest po prostu powietrze.

Rola siarki w organizmie

Siarka może kojarzyć się z trucizną o bardzo charakterystycznym i nieprzyjemnym zapachu, jednak prawidłowe funkcjonowanie człowieka nie jest bez niej możliwe. Siarka znajduje się głównie w paznokciach, włosach, skórze i chrząstkach.

Siarka odpowiedzialna jest przede wszystkim za prawidłową strukturę białek. Niedobór siarki nie jest zbyt częsty, jednakże warto wiedzieć, że mimo wszystko należy ją dostarczać do organizmu. Uznaje się, że dzienne zapotrzebowanie na siarkę jest tym samym, co zapotrzebowanie na białko - jeśli spożywasz odpowiednią ilość białka, zapewne dostarczasz sobie też odpowiednio dużo siarki.

Siarkę znaleźć można w produktach takich jak:

  • jaja kurze,

  • mięso,

  • orzechy,

  • mleko i przetwory mleczne,

  • rośliny strączkowe,

  • owoce (awokado, figi, czarne i czerwone porzeczki),

  • warzywa (fasola, groch, czosnek, cebula, szparagi, brokuły, pomidory).

Azot - rola w organizmie człowieka

Azot stanowi aż 78% objętości powietrza. Wchodzi on także w skład białek, aminokwasów i kwasów nukleinowych.

Uznaje się, że azot ma działanie:

  • regenerujące,

  • rozkurczające,

  • odtruwające.

Ponadto ma on wpływ na funkcjonowanie układu krążenia oraz przekazywanie impulsów nerwowych, a także może przyczyniać się do poprawy pamięci.

Źródłem azotu i jego tlenków są: mięso, ryby, owoce morza, nabiał, jaja, orzechy, rośliny strączkowe.

Niedobór makroelementów

Nie bez powodu nieustannie podkreśla się znaczenie makroelementów w organizmie. Brak lub zbyt mała ilość najważniejszych minerałów w organizmie może prowadzić do naprawdę uciążliwych dolegliwości, których ciężko będzie się pozbyć.

Niedobór potasu prowadzi do zaburzenia pracy układu nerwowo-mięśniowego, nerek i mięśnia sercowego, zaparć, senności, a także do nerwowości. Niedobór potasu może prowadzić do niekorzystnego dla zdrowia zaburzenia rytmu serca i znacznego wzrostu ciśnienia krwi, z kolei niedobór sodu wiąże się z odwodnieniem, zaburzeniem pracy serca oraz obniżeniem pobudliwości komórek.

Groźny jest również niedobór fosforu, który skutkuje m.in. kłopotami z oddychaniem, zaburzeniem rozwoju kości, bólami mięśniowymi, a także nieprawidłową pracą układu nerwowego.

Jak widać, pierwiastki występujące w organizmie muszą utrzymywać się na pewnym poziomie, który nie powinien być ani za niski, ani też za wysoki. Może się wydawać, że to zadanie jest niewykonalne, ale dobrze zbilansowana dieta, zdrowy styl życia i regularne badania powinny zapewnić Ci odpowiednią ilość makroelementów w organizmie.

Przeczytaj także artykuł: Witaminy i minerały - ich rola, jakich połączeń unikać

Podsumowując...

Każdy makroelement pełni wiele zadań w naszym organizmie, a jego niedobory mogą wiązać się nie tylko z przewlekłym osłabieniem i gorszym samopoczuciem, ale przede wszystkim z bardzo poważnymi problemami zdrowotnymi. Dostarczone makroskładniki, a więc białka, węglowodany i tłuszcze, są najbardziej istotnym elementem naszej diety, jednak na odpowiednią podaż makroelementów również powinniśmy zwrócić uwagę i zadbać o ich dostarczenie wraz z pożywieniem i suplementacją.

Artykuł został pierwotnie opublikowany 01.03.2017 oraz został zaktualizowany 29.02.2024 zgodnie z aktualną wiedzą i ofertą bodypak.pl.

Pasjonat kulturystyki, z którą związany jest od 2014 roku. Swoją pasję łączy z codzienną pracą w branży suplementacyjnej. Ukończył wiele kursów, w tym na trenera personalnego oraz instruktora siłowni. Swoją wiedzę czerpie przede wszystkim z własnego doświadczenia, ale jednocześnie cały czas dokształca się jako czynny uczestnik kursów i szkoleń w całej Polsce. Należy do grupy osób, które fascynuje "oldschoolowe" podejście do wszystkiego, co związane z treningiem, dietą i suplementacją. Uważa, że w doskonaleniu sylwetki najważniejsza jest systematyczność i przede wszystkim ciężki trening, który niekoniecznie musi być udokumentowany zdjęciem na Instagramie. ;) Ma za sobą kilka startów w zawodach kulturystycznych i w niedalekiej przyszłości rozważa powrót "na deski".

Zostaw opinię