Monodieta (dieta jednoskładnikowa) - na czym polega i czy jest bezpieczna?

Na czym polega monodieta?

Monodieta to rodzaj diety, w której przez określony czas spożywa się tylko jeden rodzaj pokarmu lub tylko produkty należące do jednej grupy, na przykład tylko owoce, warzywa, ryż czy ziemniaki. Celem monodiety może być oczyszczenie organizmu, utrata wagi, poprawa trawienia lub też przeprowadzenie określonego rodzaju detoksykacji.

Najpopularniejsze rodzaje monodiety

Dieta mono to dieta skupiająca się na jednym konkretnym produkcie. Jesz tylko lub głównie ten jeden produkt przez określony czas, w celu utraty wagi lub detoksykacji. Najpopularniejsze i najczęściej wybierane diety mono to:

• dieta bananowa,

• dieta kapuściana,

• dieta jajeczna,

• dieta ryżowa,

• dieta jogurtowa,

• dieta grejpfrutowa,

• dieta ogórkowa,

• dieta ziemniaczana,

• dieta marchewkowa,

• dieta arbuzowa,

• dieta jabłkowa,

• dieta jaglana,

• dieta owsiana.

Zalety i wady diet jednoskładnikowych

Monodiety budzą wiele kontrowersji – ich prostota wywołuje zachwyt wśród fanów i stosujących je praktyków, ale pojawiają się też nieprzychylne opinie na ich temat, pochodzące od specjalistów ds. żywienia i dietetyków. Pomimo istnienia pewnych korzyści wspominanych przez zwolenników diet jednoskładnikowych, trzeba mieć na uwadze, że istnieje wiele wad związanych z praktykowaniem tego modelu żywienia.

Zalety diet jednoskładnikowych

Pomimo wielu krytycznych uwag, monodiety mają bez wątpienia kilka zalet takich jak:

• proste zasady,

• przyspieszenie utraty wagi w krótkim czasie,

• szybkie efekty mogą być motywujące,

• osoba stosująca niektóre monodiety cierpi na mniej wzdęć,

• brak potrzeby liczenia kalorii, kontrolowania wielkości porcji,

• eliminacja z jadłospisu niezdrowych produktów.

Wady monodiety

Wady monodiet to przede wszystkim:

• krótkoterminowa utrata masy ciała,

• brak zróżnicowania, co prowadzi do szybkiego znudzenia,

• ryzyko utraty masy mięśniowej,

• zwiększona ochota na podjadanie,

• brak możliwości dostarczania wszystkich składników mineralnych, wszystkich witamin i pełnowartościowego białka,

• ryzyko nieprzyjemnych efektów ubocznych takich jak: złe samopoczucie, zmęczenie, zaparcia, odwodnienie,

• złe nawyki żywieniowe, zachowania kompensacyjne np. objadanie się,

• prawdopodobny efekt jo-jo po zakończeniu diety,

• brak wsparcia naukowego i akceptacji specjalistów.

Monodiety – czy ograniczanie jadłospisu do jednego składnika ma sens?

Ograniczanie jadłospisu do jednego składnika, jak to ma miejsce w przypadku monodiety, jest kwestią kontrowersyjną i jak dotąd tego rodzaju podejście do odchudzania nie zyskało naukowego wsparcia. Nie ma naukowych dowodów potwierdzających, aby ten rodzaj diety był skutecznym i zdrowym sposobem na osiągnięcie i utrzymanie wymarzonej wagi.

Specjaliści ds. żywienia zwracają uwagę na to, że co prawda, przy pomocy monodiety jest możliwe obniżenie wagi, jednak utracone kilogramy są najczęściej efektem utraty wody i masy mięśniowej. Ostrzegają też, że taki styl żywienia może prowadzić do niedoborów składników odżywczych i odwodnienia.

Komponowanie jadłospisu na podstawie produktów o odchudzających właściwościach może rzeczywiście przyspieszyć proces odchudzania, jednak aby proces ten przebiegał prawidłowo, wymaga dostarczania wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

Przeczytaj także artykuł: Kilka praktycznych porad na redukcji

Jakie efekty dają monodiety?

Monodiety mogą mieć różnorodne efekty w zależności od celów oraz sposobu ich praktykowania. Niektóre potencjalne efekty monodiet to:

• Utrata wagi. Ograniczenie spożycia do jednego rodzaju produktu (np. wykazującego właściwości odchudzające) może prowadzić do deficytu kalorycznego, a to z kolei z reguły prowadzi do utraty wagi. Miej jednak świadomość, że utrata wagi uzyskana w ten sposób może być tymczasowa, a skutki działania diety mogą być różne dla różnych osób.

• Oczyszczanie organizmu. Niektórzy ludzie stosują monodiety jako sposób na oczyszczenie organizmu, twierdząc, że jedzenie jednego rodzaju pokarmu może pomóc w eliminacji toksyn.

• Poprawa trawienia. Jedzenie tylko jednego rodzaju produktów może być korzystne dla układu trawiennego, szczególnie jeśli Twoim problemem są nietolerancje pokarmowe lub wrażliwość na konkretne produkty.

• Świadomość żywieniowa. Monodieta może zwiększyć świadomość dotyczącą wpływu konkretnego rodzaju pokarmu na organizm i zachęcić do zdrowszych wyborów żywieniowych w przyszłości.

• Efekty psychologiczne. Niektóre osoby korzystające z monodiety twierdzą, że pozwala ona uzyskać pozytywne efekty psychologiczne, ponieważ może uczyć dyscypliny w kuchni i kontroli nad jedzeniem.

Monodieta a odchudzanie – czy faktycznie działa?

Dieta jednoskładnikowa, szczególnie taka o ograniczonej kaloryczności, może spowodować szybką utratę wagi i tym samym dać wrażenie, że stanowi idealny sposób na oporną tkankę tłuszczową (deficyt kaloryczny jest niezbędny do spalania nadmiaru tłuszczu). Jednak nawet jeśli wkrótce po rozpoczęciu monodiety odczytasz na wadze obiecujący wynik, prawdopodobnie będzie też towarzyszyć Ci niski poziom energii i wysoki poziom stresu. Utrata masy ciała będzie najprawdopodobniej spowodowana spadkiem masy mięśniowej i utratą wody.

Ze stosowaniem diety tego typu wiąże się również zjawisko spowolnienia metabolizmu wynikające z deficytu składników odżywczych. Gdy organizm odczuwa brak białka i tłuszczu, uruchamia mechanizmy ratunkowe, które polegają na spowolnieniu metabolizmu, co ma na celu ochronę organizmu przed nadmierną utratą tkanki tłuszczowej.

Specjaliści sugerują dzienne spożycie około 1500 kalorii dziennie w przypadku chęci utraty wagi i 2000 kalorii dziennie w celu kontrolowania masy ciała, ale liczby te mogą się różnić w zależności od wieku, masy ciała, płci i poziomu aktywności. Ważne jest jednak też to, jakiego rodzaju produkty zjadamy – powinny one zawierać pełne spektrum potrzebnych organizmowi składników odżywczych, które pozwolą utrzymać energię i zabezpieczyć masę mięśniową.

Produkty na wsparcie redukcji:

Essensey CLA Kwas Linolowy - 90 kaps.

1 porcja / 0,89 pln

39,99 pln

Dodaj do koszyka

Activlab Thermo Shape HYDRO OFF - 60 kaps.

1 porcja / 1,75 pln

34,99 pln

Dodaj do koszyka

Czy diety jednoskładnikowe są bezpieczne dla zdrowia?

Specjaliści ds. żywienia zalecają spożywanie różnorodnych produktów bogatych w składniki odżywcze, w tym wszelkiego rodzaju warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych, produktów mlecznych lub ich bezlaktozowych substytutów, chudego białka, orzechów, nasion i zdrowych tłuszczów, takich jak oleje. Jednocześnie zalecają ograniczenie żywności przetworzonej, słodzonych napojów, tłuszczów nasyconych i alkoholu. Diety mono nie spełniają tych standardów, ponieważ nie jest możliwe uzyskanie odpowiedniej ilości niezbędnych składników odżywczych z jednego rodzaju pożywienia.

Inaczej mówiąc, plan żywieniowy monodiety nie spełnia wytycznych ekspertów dotyczących zdrowego odżywiania. Zdarza się, że wybrany produkt zawiera dużo tłuszczów nasyconych, cukrów lub rafinowanych węglowodanów. W takich przypadkach niekorzystna opinia co do diety mono jest jasna.

Warto mieć świadomość, że dieta jednoskładnikowa nie zaspokaja potrzeb organizmu. Zwykle do diety tego typu wybiera się składnik, który sprzyja zrzucaniu wagi, a zatem jest albo niskokaloryczny, albo ubogi w białko lub tłuszcze i najczęściej nie zawiera podstawowych składników odżywczych. Dla przykładu dieta owocowa lub warzywna nie zawiera pełnowartościowego białka i zdrowych tłuszczów.

To dlatego stosując monodietę, z czasem możesz spodziewać się typowych objawów towarzyszących dietom niedoborowym, takich jak złe samopoczucie, w tym osłabienie mogące prowadzić nawet do omdlenia. Pogorszeniu może ulec także stan paznokci, skóry i włosów.

Bibliografia:

1. J. T. Dwyer, K. J. Melanson, U. Sriprachy-anunt, P. Cross, M. Wilson. Dietary Treatment of Obesity. National Library of Medicine.